‘Ze hebben geen boodschap aan details’
Een echtscheiding is nooit makkelijk. Hoe breng je de boodschap over aan de kinderen? ‘Je voert dit gesprek als ouders, niet als ex-partners.
Breng de boodschap samen over
Vertel samen aan de kinderen dat je uit elkaar gaat. ‘Het zal je verbazen hoe vaak ik hoor dat een van de ouders het er ’s avonds uitfloept tijdens het tv-kijken’, zegt Sophie Mulder van jongerenorganisatie Villa Pinedo, waar kinderen van gescheiden ouders hun verhaal kwijt kunnen en worden bijgestaan door vrijwilligers. Ouders moeten beseffen dat hun kinderen dit moment nooit meer zullen vergeten. ‘Ze weten later nog precies het tijdstip, welke dag het was en waar ze zaten’, aldus Mulder. ‘Voer dit gesprek samen. Je voert dit gesprek als ouders, niet als ex-partners. Let op je lichaamshouding. Ga naast elkaar zitten en kijk elkaar aan als de ander praat.’
Kies een goed moment en bereid je voor
‘Plan het gesprek. Het begin van het weekend is een goed moment, zodat een kind de tijd heeft om alles te verwerken’, zegt Inge van der Valk, pedagoog en expert scheiding en co-ouderschap aan de Universiteit Utrecht. ‘Doe het thuis. Dan kunnen de kinderen naar hun kamer als ze willen.’
Oefen het gesprek vooraf. ‘Niets vervelender dan ouders die juist op dat moment ruzie krijgen’, zegt Mulder. Voor kinderen is het fijn als er een heldere reden wordt gegeven voor de scheiding en als beide ouders achter dit verhaal staan. ‘Je wilt niet dat ze van mama iets anders horen dan van papa. Want dan moeten ze gaan schipperen tussen beide ouders: wie geloof ik en wie niet? Zo’n loyaliteitsconflict wil je voorkomen.’about:blankhttps://acdn.adnxs.com/dmp/async_usersync.html
Zo’n gezamenlijke voorbereiding is makkelijker gezegd dan gedaan als je ruzie hebt, weet Van der Valk. ‘Probeer tot een compromis te komen, zonder details. Beide ouders willen misschien dat de kinderen de scheiding van hun kant begrijpen, maar dat kun je niet verwachten.’
Kies je woorden met zorg
Op het eerste gezicht lijkt het een prima boodschap: ‘Papa en mama vinden elkaar niet meer lief en daarom gaan we uit elkaar.’ Toch valt er iets tegen in te brengen, zegt Van der Valk. ‘Kinderen kunnen denken dat liefde kan ophouden: straks vindt papa mij ook niet meer lief.’ Beter kun je het over verliefdheid hebben. ‘Papa en mama zijn niet meer verliefd en daarom willen we niet meer getrouwd zijn.’
Het is daarnaast essentieel om te benadrukken dat de ouders als liefdespartners uit elkaar gaan, maar niet als ouders. ‘Zeg: we hebben samen voor jullie gekozen en zullen er samen voor jullie zijn’, aldus Mulder.
Maak duidelijk dat de kinderen geen schuld hebben
Kinderen zoeken de schuld van een scheiding vaak bij zichzelf. ‘Ze denken dat ze zich lastig hebben gedragen of te veel aandacht hebben gevraagd’, zegt Van der Valk. ‘Ouders realiseren zich dat niet altijd, want je ziet dit niet direct aan een kind.’ Benadruk dat de scheiding niets te maken heeft met de kinderen. Dat vergeten ouders nog weleens. ‘Ze zijn tijdens het proces van scheiden vaak meer op zichzelf gericht, blijkt uit onderzoek. Leerkrachten weten vaak beter hoe een kind zich voelt dan de ouders.’
Houd rekening met uiteenlopende reacties
Het ene kind slaat dicht, het andere heeft honderd vragen of schiet direct in de oplossingsmodus. ‘Toen mijn vader en stiefmoeder uit elkaar gingen, weet ik nog dat mijn halfbroertje droog constateerde: ‘Dan moet papa ergens anders gaan wonen.’ Het leek alsof het hem niets deed’, vertelt Sophie Mulder.
Ouders kunnen onverwachte emoties van hun kind beter opvangen en begrijpen als ze zelf enigszins zijn gewend aan de nieuwe realiteit. ‘Wanneer een van de ouders niets kan zeggen tijdens het gesprek omdat hij of zij moet huilen, dan kun je misschien beter nog even wachten.’ Er is volgens Mulder niets mis met het tonen van verdriet, maar kinderen moeten niet het gevoel krijgen dat ze voor de ouders moeten zorgen.
Eén gesprek is niet genoeg
Kinderen zijn soms zo overvallen door de mededeling, dat ze later nog met allerlei vragen zitten. ‘Ik hoor vaak dat ouders zich afvragen wat er in hun kind omgaat. Vraag ernaar!’, tipt Mulder. Het is geen kwestie van één keer de boodschap overbrengen en klaar. ‘Benadruk dat ze er altijd over mogen beginnen. Ook jaren later nog.’
Bron Volkskrant 9 mei 2022